Καλλιρόη Παρρέν: Η πρώτη Ελληνίδα φεμινίστρια.

Σαν σήμερα, στις 15 Ιανουαρίου 1940, άφησε την τελευταία της πνοή μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του ελληνικού φεμινισμού και η πρωτοπόρος του γυναικείου κινήματος στην Ελλάδα, Καλλιρόη Παρρέν. Η Παρρέν διεκδικεί παράλληλα και τον τίτλο της πρώτης Ελληνίδας δημοσιογράφου και εκδότριας, εκδίδοντας το 1888 την εβδομαδιαία εφημερίδα «Εφημερίς των Κυριών», με συντάκτες και παραλήπτες αποκλειστικά τις γυναίκες.

Γεννήθηκε το 1861 στην Κρήτη, στα Πλατάνια Αμαρίου Ρεθύμνης. Ο πατέρας της, Στυλιανός Σιγανός, ήταν πρόεδρος της Επιτροπής Κρητών Προσφύγων στην Αθήνα, όπου εγκαταστάθηκε η οικογένεια από το 1867. H Kαλλιρρόη Παρρέν απέκτησε καλλιέργεια και γλωσσομάθεια θητεύοντας στη Σχολή Σουρμελή στον Πειραιά, ύστερα στην εκεί γαλλική Σχολή Καλογραιών του Πειραιά και τέλος στο Αρσάκειο, από όπου αποφοίτησε με άριστα το 1878. Αμέσως ανέλαβε τη διεύθυνση του παρθεναγωγείου της ελληνικής κοινότητας στην Οδησσό, όπου έμεινε 2 χρόνια.

Επιστρέφοντας στην Αθήνα παντρεύτηκε τον Ιωάννη Παρρέν, γαλλοαγγλικής καταγωγής δημοσιογράφο από την Κωνσταντινούπολη, ιδρυτή του Αθηναϊκού Πρακτορείου. Η συναναστροφή της με προσωπικότητες που προσέρχονταν στο φιλολογικό της σαλόνι, η ενημέρωσή της για τα πνευματικά, πολιτικά και κοινωνικά ρεύματα της εποχής της και, ιδιαίτερα, η γνωριμία της με τον δημοσιογραφικό κόσμο επέδρασαν στη ζωή της καταλυτικά: «[…] παρακολουθούσα τας συζητήσεις των δημοσιογράφων και σιγά σιγά εξύπνησε μέσα μου και πάλιν ο πόθος να γράψω, όπως αυτοί, όχι μόνον για τον εαυτόν μου αλλά και για τους άλλους.»

Έτσι, με εκδότρια την Παρρέν και με πολλές εκλεκτές συνεργάτιδες, γεννήθηκε στις 8 Μαρτίου 1887 η Εφημερίς των Κυριών, το πρώτο γυναικείο έντυπο στην ελληνική επικράτεια. Γνώρισε μεγάλη κυκλοφορία (5.000 αντίτυπα εντός και εκτός Ελλάδας το 1892), πρωτοστάτησε σε κινήσεις γυναικείες (όπως η υποβολή στην κυβέρνηση Τρικούπη 2.850 υπογραφών γυναικών υπέρ της γυναικείας εκπαίδευσης), αλλά και εθνικές (όπως η διεθνής εκστρατεία για τον πόλεμο του 1897, με συμμετοχή και της Ενώσεως των Ελληνίδων). Την τριαντάχρονη έκδοσή της διέκοψε το ταραγμένο πολιτικό κλίμα τον Νοέμβριο του 1917. Η ίδια η Παρρέν απουσίασε από τις δραστηριότητές της από τον Μάρτιο του 1917 μέχρι τον Νοέμβριο του 1918 –αναφέρεται ότι εκτοπίσθηκε στην Ύδρα «διά τας πολιτικάς πεποιθήσεις της».

Εξαιρετικά πλούσιο υπήρξε το δοκιμιακό και λογοτεχνικό έργο της Παρρέν: Ιστορία της γυναικός, 3 τόμοι (κυκλοφόρησε σε τεύχη από το 1889, αναγγέλθηκε αγγλική έκδοση, άγνωστο αν πραγματοποιήθηκε). Η ζωή ενός έτους. Επιστολαί Αθηναίας προς Παρισινήν (1896-1897), 1898. Τα βιβλία της Αυγής  (τριλογία μυθιστορημάτων): Η χειραφετημένη, 1900 (επανέκδοση με επίμετρο Αγγ. Ψαρρά, εκδ. Εκάτη, Αθήνα 1999, δημοσιεύθηκε και γαλλικά στη Journal de debats, 1907), Η μάγισσα, 1901 και Το νέον συμβόλαιον, 1902  (δημοσιεύθηκε και γαλλικά στη Revue littéraire). Η νέα γυναίκα (τρίπρακτο δράμα, παίχθηκε από τη Μαρίκα Κοτοπούλη το 1907). Το σχολείον της Ασπασίας, 1908. Το μαραμένον κρίνον (μυθιστόρημα), 1909 κ.ά. Ειδικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι ταξιδιωτικές της εντυπώσεις από τη Σουηδία, τη Ρωσία και τις Η.Π.Α. των χρόνων εκείνων, που δημοσιεύθηκαν στην Εφημερίδα των Κυριών.

Οι θέσεις και οι δράσεις της Παρρέν καθορίστηκαν από την πίστη της στην ανάγκη εξασφάλισης παιδείας και εργασίας για τις γυναίκες, ως βασικών προϋποθέσεων για την πνευματική και πολιτική τους ισοτιμία και χειραφέτηση. Το 1890 συγκρότησε τη Σχολή της Κυριακής των Απόρων Γυναικών και Κορασίων, με πρόεδρο τη βασίλισσα Όλγα, όπου μορφωμένες γυναίκες δίδασκαν γραφή και ανάγνωση σε αναλφάβητες και άπορες εργαζόμενες μητέρες. Το 1895 ίδρυσε μαζί με τη Ναταλία Σούτσου το Άσυλον της Αγίας Αικατερίνης, το 1896 το Άσυλον των Ανιάτων, στην προεδρία του οποίου παρέμεινε πολλά χρόνια, και το 1898 τον Πατριωτικό Σύνδεσμο (μετέπειτα Π.Ι.Κ.Π.Α.). Μεταφέροντας τη φωνή των Ελληνίδων στα διεθνή φόρα -και, αντίστροφα, τη διεθνή αναζήτηση και δράση των γυναικών στην Ελλάδα-, συμμετέσχε σε διεθνή γυναικεία συνέδρια στο Παρίσι (1888, 1889, 1896, 1900). Το 1893, επιστρέφοντας από το Διεθνές Συνέδριο Γυναικών στο Σικάγο, ίδρυσε την Ένωσιν υπέρ της Χειραφετήσεως των Γυναικών. Το 1896, ως επακόλουθο του συνεδρίου στο Παρίσι, σχηματίσθηκε υπό τη γενική προεδρία της Παρρέν η Ένωσις των Ελληνίδων,  με εκπαιδευτικό χαρακτήρα -από το 1900 λειτούργησε ως Οικοκυρική και Επαγγελματική Ένωσις Ελληνίδων.

Κορωνίδα του έργου της Παρρέν μπορεί να χαρακτηρισθεί η ίδρυση το 1911 του Λυκείου των Ελληνίδων, για το οποίο έθεσε διττό στόχο, την «εξυπηρέτησιν της προόδου του φύλου των [γυναικών]» και την «αναγέννησιν και διατήρησιν των ελληνικών εθίμων και παραδόσεων». Το 1921 με πρωτοβουλία και διοργάνωση του ΛτΕ πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα το Α΄ Εθνικό Γυναικείο Συνέδριο και η Α΄ Οικοκυρική και Βιοτεχνική Έκθεση. Τον ίδιο χρόνο η Παρρέν πρωτοστάτησε στη συγκέντρωση υπογραφών Ελληνίδων με το αίτημα της ψήφου, πείθοντας και τον πρωθυπουργό Δ. Γούναρη να τοποθετηθεί θετικά.

Η Παρρέν ευτύχησε να ζήσει το 1936 τον ταυτόχρονο εορτασμό της 25ετηρίδας του ΛτΕ και της 50ετηρίδας του έργου της. Το 1938 ανακηρύχθηκε ισόβια πρόεδρος, καθώς για λόγους υγείας δεν μπορούσε πλέον να ασκεί τα καθήκοντά της -την αναπλήρωνε, ως προεδρεύουσα αντιπρόεδρος, η Άννα Τριανταφυλλίδου. Απεβίωσε την 15η Ιανουαρίου 1940. Της είχε απονεμηθεί ο Χρυσούς Σταυρός του Τάγματος του Γεωργίου Β΄ και είχε τιμηθεί από την Ακαδημία Αθηνών και από τον Δήμο Αθηναίων. Ο Δήμος Αθηναίων τίμησε τη μνήμη της και το 1992, τοποθετώντας προτομή της στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών.

Την πνευματική υποθήκη της Παρρέν μας κληροδοτούν οι λόγοι της: «[…] είμαι ευτυχής και ήσυχη πλέον μπορώ να αναπαυθώ, εφ’ όσον αισθάνομαι ότι αφήνω μίαν ανθηράν βλάστησιν της σποράς, την οποίαν εμείς, αι ολίγαι πρωτοπόροι, εσπείραμεν εις την τότε άγονον και πετρώδη γην και είμαι βεβαία ότι από σας, καλαί μου συνεργάτιδες, θα δημιουργηθή η τελεία γυναίκα της αύριον […].»