Eπιστολικά δελτάρια – γέφυρες ανθρώπων, οικογενειακά κειμήλια και τεκμήρια ιστορίας

Μάρω Καρδαμίτση-Αδάµη:

Kύριε διευθυντά

Για µια ακόµη φορά τα κείµενα του φίλου Νίκου Βατόπουλου ρίχνουν δόλωµα, κι εγώ τσιµπάω. Το άρθρο του στην «Καθηµερινή της Κυριακής» 27 Αυγούστου µε έκανε να ανοίξω ένα παλιό µεταλλικό κουτάκι ζαχαροπλαστείου, γεµάτο µε carte-postale της περιόδου 1901-1910 που απευθύνονται στις διευθύντριες του εκπαιδευτηρίου των αδελφών Αθηνέλλη στην οδό Κολοκοτρώνη στον Πειραιά, Αναστασία (Τασία) και Αγλαΐα Αθηνέλλη. Πάνω από εβδοµήντα επιστολικά δελτάρια (carte-postale, post-card, postkartle, cartolina postale, carta-postale, union postale universelle) από τη Γαλλία, το Βέλγιο, την Αυστρία, την Ιταλία, την Αγγλία, αλλά κυρίως από την Αίγυπτο και τη Ρουµανία, τις χώρες δηλαδή που επεσκέπτοντο για τις θερινές διακοπές οι µαθήτριές τους. Τεκµήρια που φανερώνουν την οικονοµική άνεση που είχαν οι µεγαλοαστικές οικογένειες του Πειραιά στις αρχές του 20ού αιώνα καθώς και τον στενό τους σύνδεσµο µε τους συγγενείς τους στην Αίγυπτο (κυρίως Αλεξάνδρεια και Κάιρο) και τη Ρουµανία (Βουκουρέστι και Βράιλα). Ανάµεσά τους ξεχωρίζω τα ονόµατα Βουράκη, Νέγρη, Λουκάκη, Ροϊλού, Πάλλη, Λυγίζου, Πατσιάδου, ∆ραγάτση, και άλλα γνωστά ονόµατα της πειραϊκής κοινωνίας. Είναι τα ίδια ονόµατα που εντοπίζω και στους καταλόγους των µαθηµάτων Κλειδοκύµβαλου, Εγχόρδων Οργάνων, Ζωγραφικής, Φωνητικής και Χορού που διδάσκοντο σε όσους από τους µαθητές αλλά και τους καθηγητές επιθυµούσαν. Τα γαλλικά ήταν υποχρεωτικά, όχι όµως και τα γερµανικά και τα αγγλικά, που ήταν κατ’ επιλογήν µάθηµα όπως και τα προηγούµενα καλλιτεχνικά µαθήµατα. Είναι πράγµατι εξαιρετικά ενδιαφέρον να συνειδητοποιεί κανείς πώς γράφεται η ιστορία µέσα από µικρά οικογενειακά τεκµήρια, που φυλάγονται ακόµη µέσα σε παλιά κουτιά ζαχαροπλαστείων που περνούν από γενιά σε γενιά χωρίς πολλές φορές να ανοιχτούν, για να καταλήξουν σε κάποιο παλαιοπωλείο στο Μοναστηράκι. Ξεφυλλίζοντας τον «Οδηγό του Πειραιώς» 1906-1907 βρήκα µε συγκίνηση, διαφήµιση του Εκπαιδευτηρίου των Αδελφών Αθηνέλλη (η Αγλαΐα ήταν γιαγιά µου), συνάντησα τα περισσότερα επίθετα των µαθητών της να συµµετέχουν στην πολιτιστική και οικονοµική ζωή της πόλης και επιβεβαίωσα τις πληροφορίες που µου έδωσαν τα επιστολικά δελτάρια. Μια όµως διαφήµιση κέντρισε το ενδιαφέρον µου «Εικονογραφηµένα ∆ελτάρια (Cartes-Postales). Κατά χιλιάδας ευρίσκονται εν τω βιβλιοχαρτοπωλείω του Γ. Ν. Αλεξάκη».Ο Αλεξάκης ήταν τότε το µεγαλύτερο βιβλιοχαρτοπωλείο και βιβλιοδετείο του Πειραιά. Για µια ακόµη φορά ο Νίκος Βατόπουλος επιβεβαιώνεται. Χτίζονταν φιλίες µέσω ανταλλαγής carte-postale στις αρχές του 20ού αιώνα.

Πηγή: Καθημερινή